Lương Sơn Bá Chúc Anh Đài

vào Triều đại Đông Tấn, Chúc gia trang ở Thượng Ngu, Chiết Giang có cửu tiểu thư Anh Đài, là hòn ngọc trên tay của Chúc viên ngoại. Nàng xinh đẹp thông minh, từ nhỏ đã theo các anh học tập thơ văn. Chúc Anh Đài cải nam trang để đến học tại một ngôi trường ở Hàng Châu tên là Nghi Sơn, trên đường, tình cờ gặp gỡ thư sinh Lương Sơn Bá, từ Cối Kê cũng đến Nghi Sơn học tập. Hai người tỏ ra tâm đầu ý hợp bèn kết nghĩa kim bằng. Trong ba năm cùng học, trải qua đủ vui buồn và không ít những gian nan thử thách, họ thân thiết với nhau như hình với bóng. Anh Đài yêu Sơn Bá, nhưng Sơn Bá vì không nhận ra nàng là phận nữ nhi, nên trong lòng chỉ có tình anh em.

Chúc phu nhân biết chuyện Anh Đài có tình cảm với Sơn Bá, cho đưa thư nhà tới, buộc Anh Đài rời trường sớm. Trên đường đưa tiễn, Anh Đài không ngừng mượn sự vật xung quanh để ám chỉ tình cảm của mình, nhưng Sơn Bá chất phác, mộc mạc đã không hiểu ý cô. Anh Đài bất lực, bèn nói dối sẽ mai mối cho Sơn Bá người em gái của mình.

Anh Đài về nhà, Chúc phu nhân một mực phản đối tình cảm của nàng với Sơn Bá, và có ý muốn gả con gái cho Mã Văn Tài, con trai thái thú Hàng Châu, bạn học cũ của Anh Đài ở trường Nghi Sơn. Mã Văn Tài đã sớm biết Anh Đài là nữ, có tình cảm với nàng và khi còn ở Nghi Sơn đã nhiều lần ý định chia rẽ Anh Đài và Sơn Bá.

Sơn Bá chưa học hết ba năm, nhưng được thừa tướng Tạ An tin tưởng giao trọng trách. Sau khi Anh Đài đi, Sơn Bá về quê thăm mẹ. Bà mẹ đọc bài thơ của Anh Đài gửi cho Sơn Bá (trước đó đã vô tình lọt vào tay Mã Văn Tài, bị đem ra để khiêu khích Sơn Bá), phát hiện thân phận nữ nhi và tình cảm thực của Anh Đài. Sơn Bá hiểu ra, vội vã đến Chúc gia trang tìm gặp, hai người thề nguyện trọn đời bên nhau trước bàn thờ Nguyệt lão.

Tạm biệt Anh Đài, Sơn Bá lên đường đến huyện Mậu nhận chức tri huyện. Đây là nơi nạn đói trầm kha. Sơn Bá cùng nhân dân vượt qua, và thực hiện trị thuỷ. Anh Đài bí mật giúp đỡ Sơn Bá, sau còn trốn nhà đến huyện Mậu để góp một tay giúp Sơn Bá yên dân.Thượng Ngu gặp phải đạo tặc, Sơn Bá dùng trí để thuyết phục thủ lĩnh đầu hàng. Chúc phu nhân biết Sơn Bá là người tốt, đồng ý cho đôi lứa thành thân. Nhưng Mã gia đến gây áp lực, Chúc phu nhân buộc phải thuận theo, hứa gả Anh Đài cho Mã Văn Tài. Anh Đài vì gia đình mà phải chấp thuận hôn ước, từ hôn với Sơn Bá. Sơn Bá không chịu nổi chấn động, bệnh cũ tái phát và càng nặng hơn, rồi qua đời. Trai tài gái sắc, tưởng đâu tình yêu sẽ mỹ mãn, nào ngờ nay thành ảo tưởng, hai người chia tay trong nước mắt.

Trong ngày thành hôn, Chúc Anh Đài xin dừng kiệu hoa trước mộ của Lương Sơn Bá để cúng tế. Mã Văn Tài vờ chấp thuận, nhưng sau lại cho kiệu hoa đi theo đường sông. Dường như thấu hiểu nỗi đau thương trong lòng nàng, bất chợt một trận cuồng phong nổi lên, đẩy thuyền trôi ngược về phía gò Cửu Long nơi an táng Sơn Bá. Anh Đài xuống thuyền, chạy đến bên mộ, lấy máu viết tên mình lên bia đá. Mã Văn Tài đuổi kịp thì sấm chớp nổi lên ngăn cản. Sét đánh trúng đỉnh mộ, ngôi mộ mở ra, Anh Đài bước vào. Mộ đóng, gió ngừng mưa tạnh, Lương – Chúc hóa thành đôi bướm bay lượn trong nhân gian.